El Gordo
De feestelijke Kerstperiode begint in Spanje eigenlijk al op 22 december. Op deze dag is de trekking van de Kerstloterij. De hoofdprijs van de loterij is een vette prijs en wordt daarom ook wel El Gordo (de dikke) genoemd. We hebben het hier over de oudste loterij ter wereld (uit 1763!) die is uitgegroeid tot een echte traditie. Geen Spanjaard die het in zijn hoofd haalt om niet mee te doen. Deze loterij is het startsein voor Navidad (Kerst).
De Kerststal
Een belangrijk symbool is de kerststal. Met de kerststal herdenkt men de geboorte van Jezus op een klassieke manier. Je ziet ze op pleinen, in kerken en etalages en bij mensen thuis. Spaanse kerststallen zijn heel groot en gedetailleerd. Op 24 december zijn op sommige pleinen levende kerststallen te bewonderen met acteurs, een koe, een ezel en schaapjes.
24 december: Kerstavond
Zoals in veel landen is het in Spanje gebruikelijk om op Kerstavond met familie samen te eten en naar de kerk te gaan. Zoetigheden die populair zijn rond de kerstdagen zijn nougat, marsepein, chocolade, mantecados (shortbread koekjes) en polverones (amandelkoekjes). Daar hoort natuurlijk ook een lekker glaasje cava (Spaanse champagne) bij. Na het avondeten gaan veel mensen rond middernacht naar de Misa del Gallo. De kerkdienst heet zo, omdat de haan (el gallo) de geboorte van Jezus aangekondigd zou hebben.
25 december: Navidad
In Spanje viert men slechts één dag Kerstmis; op 25 december. Ook dan wordt er uitgebreid getafeld met familie en in sommige gezinnen komt de Kerstman langs met cadeautjes. Dat is in Spanje niet heel erg gebruikelijk, want ze geven de cadeautjes liever tijdens Driekoningen.
28 december: el día de los Santos Inocentes
28 december is in Spanje een feestdag en te vergelijken met onze 1 april: een dag waarop grappen uitgehaald worden. De oorsprong is echter helemaal niet grappig. Koning Herodes had opdracht gegeven om alle jongetjes in Bethlehem jonger dan twee jaar te vermoorden, omdat hij van de Wijzen uit het Oosten had gehoord dat er een koning der Joden was geboren. Voor de achtergrond van dit verhaal, zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kindermoord_van_Bethlehem
31 december: la Nochevieja (Oudjaarsavond)
Natuurlijk is Oudjaarsavond in Spanje een spektakel. Op alle pleinen in steden en dorpen verzamelen zich grote mensenmassa’s om uit te kijken naar hèt moment: de jaarwisseling. Zodra de klok twaalf keer slaat, eten de Spanjaarden 12 druiven; één bij iedere klokslag. Lukt je dat? Dan ga je twaalf voorspoedige maanden tegemoet!
6 januari: los Reyes Magos (Driekoningen)
Aan het einde van alle feestelijkheden is daar nog de dag voor de kinderen. Op 6 januari viert Spanje Driekoningen. De dag ervoor vindt een optocht plaats waarbij de Drie Koningen door de straten gaan en snoep strooien voor de kinderen. ‘s Avonds voor het slapengaan zetten de kinderen hun schoen op een goed zichtbare plaats in huis of op het balkon, zodat Caspar, Balthasar en Melchior er cadeautjes bij kunnen achterlaten.
Natuurlijk hoort er ook zoetigheid bij een kinderfeest; de Roscón de Reyes, een taart in de vorm van een ring en versierd met gesuikerd fruit. In de taart is een boon verstopt. Wie de boon in zijn stuk taart vindt mag een gouden kroon opzetten en voor die dag de koning (of koningin!) zijn.